De Kerstman in Nederland - Learn Dutch B1

Als je niet opgegroeid bent in Nederland, kan het zo zijn dat je een beetje in de war bent tijdens de feestdagen. Sinterklaas komt al in november. Het hoogtepunt van het sinterklaasfeest is op 5 december. Dat is dus al geweest! Maar rond Kerstmis zie je ook overal afbeeldingen van een man met een rode muts en een witte baard. Hoe zit dat precies? Zijn die mannen een en dezelfde persoon? Nou, nee! In deze podcastaflevering vertel ik je er meer over. Ik zal je vandaag precies uitleggen wat het verschil is tussen Sinterklaas en de Kerstman.

Heb je jonge kinderen? Dan is het misschien een idee deze podcast op een ander moment te beluisteren. 

In Nederland hebben we dus twee fantasiefiguren: Sinterklaas en de Kerstman. Laten we eens kijken wie deze twee figuren zijn en wat ze in Nederland doen.

We beginnen met Sinterklaas. Sinterklaas heeft verschillende namen. Kinderen noemen hem Sinterklaas, Sint of Sint Nicolaas. Ze noemen hem soms ook goedheiligman. Sinterklaas is gebaseerd op de historische figuur Nicolaas van Myra, een Griekse bisschop die in de 4e eeuw in het huidige Turkije leefde en bekend stond om zijn vrijgevigheid en goede daden.De sinterklaastraditie is al eeuwenoud, maar verandert continu. Ik zal je meer vertellen over hoe het sinterklaasfeest op dit moment gevierd wordt. Kinderen geloven dat Sinterklaas in Spanje woont. Hij komt half november met een stoomboot naar Nederland, samen met de Pieten. Als ze aankomen in Nederland, rijdt Sinterklaas vaak op zijn witte paard. Het paard heet op dit moment Ozosnel, maar zijn naam verandert soms, als het oude paard met pensioen gaat. Sinterklaas verblijft van half november tot en met 5 december in Nederland en in die periode geeft hij cadeaus aan de kinderen. 

Kinderen mogen in die periode meerdere keren hun schoen zetten ‘s avonds. In de schoen stoppen zij vaak een wortel of suikerklontje voor het paard. Of ze maken een mooie tekening voor Sint of Piet. De volgende ochtend vinden de kinderen een klein cadeautje of wat lekkers in hun schoen. Populaire schoencadeautjes zijn chocoladeletters, mandarijnen (uit Spanje) en marsepein. In de weken dat Sinterklaas in Nederland is, kun je Sint en de Pieten vaak op straat of bij sportclubs en andere verenigingen zien. Ook bezoekt hij basisscholen. De kinderen zingen sinterklaasliedjes, dit zijn andere liedjes dan kerstliedjes. De liedjes gaan vooral over het krijgen van cadeaus, over de stoomboot en het paard van de sint en over de pieten. De Pieten helpen sinterklaas met het uitdelen van cadeautjes en ze geven kinderen vaak pepernoten. Dit zijn kleine kruidige koekjes. Pepernoten zijn enorm populair en vaak al verkrijgbaar aan het einde van de zomer. Er zijn heel veel Pieten. Piet heeft ouderwetse kleding aan en een muts met een veer. Meestal draagt hij sportschoenen om goed over de daken te kunnen lopen. Hij bezorgt sommige cadeautjes via de schoorsteen. Het uiterlijk van Piet is de afgelopen jaren veranderd en stond ter discussie. Piet was vroeger namelijk geheel zwartgeschminkt. Nu hebben de Pieten enkel roetvegen op het gezicht. Pieten zijn erg belangrijk en niet simpelweg een hulpje van Sinterklaas. De pieten zijn enthousiast, vrolijk, energiek en sociaal, terwijl Sinterklaas oud en rustig is. De meeste kinderen zijn dol op de pieten en verkleden zich graag als piet. Op scholen organiseren ze activiteiten als pietengymnastiek. Kinderen kunnen de pieten en sinterklaas ook op televisie zien. Het  Sinterklaasjournaal is tussen half november en 5 december elke dag op televisie te zien. In dit programma volgen ze de Pieten en Sinterklaas tijdens hun reis naar Nederland en daarna. Het programma trekt dagelijks meer dan een miljoen kijkers. Dat is heel veel. In dit programma heeft elke Piet een eigen taak en persoonlijkheid. 

Het hoogtepunt van het sinterklaasfeest is 5 december. Die avond is het pakjesavond. De kinderen zetten die dag hun schoen niet. In de avond wachten ze vaak met het hele gezin of zelfs de hele familie op de cadeautjes. Terwijl ze op de bank zitten of aan tafel wordt er plotseling hard op het raam geklopt. De kinderen gaan kijken, en ja hoor, Sint en Piet hebben een grote zak cadeautjes bij de voordeur of op een andere plek in huis neergezet. De zak met cadeaus wordt vervolgens naar de woonkamer gesleept en de cadeaus worden een voor een uitgepakt. Bij sommige cadeaus zit een persoonlijk gedicht van Sinterklaas of Piet. 

Als de kinderen ouder zijn of als er alleen volwassenen zijn, vieren Nederlanders het feest meestal een klein beetje anders. Mensen kopen cadeaus voor elkaar en schrijven vaak een persoonlijk, grappig gedicht voor een ander. Het gedicht mag plagerig zijn. Je mag de ander een beetje belachelijk maken. Soms spelen volwassenen ook dobbelspelletjes met sinterklaas. Iedereen koopt dan een cadeautje, maar door middel van een spel wordt bepaald wie het cadeautje krijgt. Oudere kinderen die niet meer in Sinterklaas geloven, hebben nog een andere traditie. Ze maken soms een surprise voor een ander. Bijvoorbeeld voor een klasgenootje. De kinderen trekken lootjes. Op een lootje (dat is eigenlijk een klein papieren briefje) staat de naam van een ander kind en voor dat kind moet je een surprise maken. Een surprise is een zelfgemaakt knutselwerk. Het is erg persoonlijk. Stel, je moet een surprise maken voor Anna. Dan moet je eerst goed nadenken wat Anna leuk vindt of welke interesses ze heeft. Misschien speelt Anna heel goed piano. Nou, dan maak je een piano van karton voor Anna. Of als ze van paarden houdt, dan maak je een groot paard of misschien een hoefijzer, een zadel of een stal. Vaak gebruiken kinderen veel karton of papier-maché voor hun surprise, maar sommigen kiezen voor een originele aanpak. Zo heb je kinderen die vieze suprises maken met gekookte macaroni of slijm en kinderen die suprises maken die moeilijk open te maken zijn, bijvoorbeeld door gebruik van heel veel plakband. In de surprise zit namelijk altijd een klein écht cadeautje, dus je moet de surprise openmaken. Kortom, de meeste gezinnen met kinderen, jong en oud, vieren Sinterklaas. En ook sommige volwassenen vieren het met elkaar. 

Zijn er ook mensen in Nederland die geen Sinterklaas vieren? Ja. Veel volwassenen zonder kinderen vieren het feest niet of nauwelijks. Daarnaast zijn er ook gezinnen met kinderen die ervoor kiezen het feest niet te vieren, bijvoorbeeld gezinnen met een niet-Nederlandse achtergrond. Sommige ouders zijn zelf niet opgegroeid met Sinterklaas en vieren het feest niet. Daarnaast is Sinterklaas eigenlijk een christelijk feest. Dit zie je vandaag de dag eigenlijk nergens in terug, behalve dan in de naam van Sint Nicolaas en natuurlijk lijkt zijn uiterlijk op dat van een bisschop. Maar er zijn gezinnen die een ander geloof hebben en het sinterklaasfeest daarom niet vieren. Mensen uit andere culturen hebben bovendien vaak al andere dagen in het jaar waarop kinderen cadeautjes of snoep krijgen. Het is dan ook niet zo gek dat ze Sinterklaas overslaan. Ook zijn er mensen die zich niet in het feest kunnen vinden om andere redenen. De afgelopen jaren was er bijvoorbeeld veel discussie rond Piet. Toen ik jong was, zag Piet er anders uit. Hij was helemaal zwartgeschminkt en had vaak een pruik op met zwarte krullen. Er ontstond veel discussie rondom het uiterlijk van Piet. Veel mensen vonden dat Zwarte Piet racisme was en ze wilden dat het uiterlijk van Piet zou veranderen. Dat is dus ook gebeurd. Toch heeft deze discussie veel mensen aan het denken gezet en doen twijfelen aan het feest. Sommige mensen hebben daarom besloten Sinterklaas niet meer te vieren. Maar goed, als je naar alle kinderen in Nederland kijkt, dan doet het overgrote deel wel iets met Sinterklaas en de meeste basisscholen organiseren sinterklaasgerelateerde activiteiten. Je zou zeker kunnen zeggen dat Sinterklaas het belangrijkste kinderfeest is in Nederland. 

Goed. Op 6 december is het sinterklaasfeest voorbij. Sinterklaas is weer lekker terug naar Spanje. Voor veel Nederlanders is dat het moment om de kerstboom op te zetten. Nu Sinterklaas weer weg is, kan de voorpret voor Kerstmis beginnen. Kerstmis is in Nederland een heel ander feest dan Sinterklaas. Sinterklaas is een feest met een fantasiefiguur die cadeautjes komt brengen, het is voornamelijk gericht op de kinderen. Kerstmis draait vooral om lekker eten en samenzijn met de hele familie en vrienden. En natuurlijk is het kerstfeest erg belangrijk voor christenen. 

Veel straten in Nederland worden in de aanloop naar Kerstmis mooi versierd met dennentakken, lichtjes en kerstballen. Maar je zult ook de Kerstman af en toe zien. De Kerstman lijkt gewoon helemaal op de Amerikaanse Santa. Sterker nog, het is de Amerikaanse Santa. Hij heeft alleen een andere naam. De Amerikaanse Santa lijkt wel een beetje op de Nederlandse Sinterklaas, omdat hij gebaseerd op Sinterklaas. Europese immigranten namen de sinterklaastradities lange tijd geleden mee naar de andere kant van de Atlantische Oceaan. Daar veranderde Sinterklaas onder invloeden van allerlei culturen in Santa. Die Amerikaanse versie noemen ze in Nederland dus de Kerstman. De Kerstman heeft een rode muts met een witte pompom, hij heeft een bolle buik en zijn baard is korter dan die van Sinterklaas en hij woont op de Noordpool. Hij wordt niet geholpen door pieten, maar door elfen. En hij rijdt niet op een paard, maar in een slee, voortgetrokken door rendieren. De Kerstman is in Nederland te zien in winkels, in reclames en op posters langs de kant van de weg. Hij is overal te zien, maar er is een enorm verschil met Sinterklaas. De kinderen geloven niet in de Kerstman. Hij heeft maar een echte functie: decoratie. Net als de lichtjes, de kerstballen en de groene dennentakken, geven poppetjes van de kerstman sfeer aan het straatbeeld en de winkelruiten. We associëren de Kerstman dus met Kerstmis, maar hij speelt geen enkele rol in de Nederlandse cultuur. Nederlandse kinderen weten vaak wel dat kinderen in sommige andere landen in de Kerstman geloven. Soms denken ze ook wel dat de Kerstman bestaat, maar simpelweg geen cadeaus naar Nederland brengt, omdat Sinterklaas dat al doet. Kortom, de Kerstman brengt geen cadeaus en speelt verder dus geen enkele rol tijdens het kerstfeest. Nou ja, oké, hij ziet er wel gezellig uit en hij speelt een rol in winkels en reclames. 

En zijn er uitzonderingen? Vast wel. Er zullen vast en zeker kinderen in Nederland wonen die wel in de Kerstman geloven, maar dat is waarschijnlijk een kleine groep. Persoonlijk ken ik geen kinderen in Nederland die in de Kerstman geloven, behalve enkele kinderen met niet-nederlandse ouders. 

Krijgen de Nederlanders dan geen cadeautjes met Kerstmis? Nou, dat verschilt per familie. In sommige families worden er cadeautjes gegeven en in andere niet. Families maken hier zelf afspraken over. En als er cadeaus gegeven worden, dan is het duidelijk van wie het cadeau komt. 

Kerst draait vooral om eten en gezellig samen zijn. Het echte kerstfeest begint op de avond van 24 december. 25 december is het eerste kerstdag en 26 december is het tweede kerstdag. 25 en 26 december zijn vrije dagen, 24 december over het algemeen niet. Elke Nederlander geeft zelf een invulling aan de kerstdagen. Er zijn mensen die drie keer een kerstdiner hebben, op 24, 25 en 26 december dus, maar er zijn ook genoeg mensen die het rustig houden. De avondmaaltijd is meestal het belangrijkste, maar sommige mensen kiezen voor een uitgebreide kerstlunch of een kerstontbijt. En er zijn ook veel mensen die geen zin hebben om te koken en gewoon lekker uit eten gaan. In de andere podcastaflevering  over kerst in Nederland kun je meer horen over de Nederlandse kerstradities. 

Zo, nu weet je meer over het verschil tussen Sinterklaas en de Kerstman. Lang verhaal kort: Sinterklaas speelt een belangrijkere rol in de Nederlandse cultuur dan de Kerstman, maar iedere familie mag natuurlijk zelf weten hoe ze invulling geven aan tradities. Uiteindelijk kunnen tradities heel persoonlijk zijn, dat maakt het juist zo leuk.