De feestdagen in de herfst (ER)

Misschien is het je al opgevallen. Er is iets geks aan de hand met de Nederlandse feestdagen. De dagen waarop veel Nederlanders feestvieren, zijn namelijk lang niet altijd vrije dagen. Sinterklaas is een goed voorbeeld. Pakjesavond, de avond waarop Sinterklaas cadeautjes brengt, wordt gevierd op 5 december, maar noch 5 december noch 6 december is een nationale vrije dag. 

Laten we nog even kijken naar de nationale feestdagen, de dagen waarop de meeste Nederlanders een vrije dag hebben. 

We beginnen op 1 januari. Dat is nieuwjaarsdag. De meeste mensen hebben op 31 december veel gegeten en misschien gedronken. ‘s Nachts hebben ze naar het vuurwerk gekeken. Op 1 januari kan men dus uitrusten of meedoen aan de nieuwjaarsduik. Vaak organiseren mensen ook nieuwjaarsborrels om het nieuwe jaar samen te beginnen. 

De eerstvolgende nationale feestdag na 1 januari is Goede Vrijdag. Dit is de vrijdag voor Pasen. Het is een nationale feestdag, maar niet automatisch een vrije dag. Dit hangt af van je werkgever. Na Goede Vrijdag komt Pasen. Eerste Paasdag is altijd een zondag en Tweede Paasdag valt dus altijd op een maandag. Die dag zijn de mensen vrij, maar meestal doen ze niets bijzonders. Veel Nederlanders gaan winkelen, al zijn niet alle winkels open. 

Na Pasen volgt Koningsdag. Dat vieren we op dit moment op 27 april. Dat is ook echt de verjaardag van onze koning, Willem Alexander. Op Koningsdag viert Nederland feest! De mensen trekken oranje kleren aan en gaan de straat op. Er worden verschillende activiteiten georganiseerd. Koningsdag is de favoriete feestdag van velen. 

Op 5 mei is het Bevrijdingsdag. Op 5 mei vieren we de bevrijding van Nederland in 1945, maar ook de bevrijding van toenmalig Nederlands-Indië. We staan stil bij vrijheid, democratie en mensenrechten. Helaas is niet iedereen vrij op Bevrijdingsdag. De meeste mensen werken, dus lang niet iedereen kan genieten van de evenementen die georganiseerd worden. 

Ook Hemelvaart en Pinksteren vallen in de lente. Het zijn christelijke feesten. Dit zijn officiële feestdagen en ook echt vrije dagen. De meeste Nederlanders doen eigenlijk niets bijzonders. Veel mensen gaan een weekendje weg of nemen een aantal extra dagen vrij om langer op vakantie te kunnen gaan. 

Pinksteren valt altijd in mei of juni, maar daarna moet Nederland lang wachten op de volgende vrije dag. De eerstvolgende vrije dag na Pinksteren is namelijk 25 december! Kerstmis! Nederlanders zijn ook vrij op 26 december. 

Zo, nu hebben we alle nationale feestdagen besproken. En als je even nadenkt, dan merk je misschien iets geks op. Een groot deel van de feestdagen zijn helemaal niet zo belangrijk voor veel inwoners van Nederland. Natuurlijk zijn de feestdagen voor sommige mensen heel belangrijk, maar een groot deel van Nederland doet niet veel bijzonders met Goede Vrijdag, Pasen, Hemelvaart en Pinksteren. Veel Nederlanders weten zelfs niet waar deze feesten eigenlijk over gaan. Een groot deel van Nederland viert echter actief feest met carnaval, Halloween, Sint Maarten en Sinterklaas. Waarom zijn dat dan geen vrije dagen? 

Waarschijnlijk heeft het iets te maken met religie. Door de reformatie in de 16e eeuw waren er eeuwenlang twee grote religies in Nederland. De Reformatie leidde namelijk tot de splitsing van de kerk: het protestantisme werd een officieel christelijk geloof, naast het katholicisme. Beide groepen hadden zo hun eigen tradities. Een groot verschil tussen het katholicisme en het protestantisme, is dat katholieken heiligen vereren en protestanten niet. Sint Maarten en Sinterklaas (eigenlijk Sint Nicolaas) zijn allebei heiligen. Ze zijn dus eigenlijk onderdeel van het katholicisme. Ook vierden de protestanten geen carnaval. Carnaval is een uitbundig feest, met veel drank en gekkigheid. De protestanten wilden sober en serieus leven en geloven. Carnaval paste hier niet bij. 

Vroeger waren er ook veel katholieke feestdagen die nu niet meer gevierd worden. Denk bijvoorbeeld aan Driekoningen, op 6 januari. Dat was vroeger ook een belangrijke feestdag voor katholieken in Nederland. Sinterklaas, Sint Maarten en Carnaval zijn nog wel populair, zelfs onder een deel van de protestantse bevolking. Deze feesten hebben ook deels hun religieuze betekenis verloren. Er zijn bijvoorbeeld maar weinig mensen die na carnaval echt gaan vasten. 

Pasen, Hemelvaart, Pinksteren en Kerst zijn christelijke feestdagen die voor zowel katholieken als protestanten belangrijk zijn. Het is dus eigenlijk wel logisch dat dat de nationale feestdagen werden.

Nou, laten we nu eens kijken naar de feesten in de herfst. Halloween, Sint Maarten en Sinterklaas zijn dus geen nationale feestdagen, maar ze zijn voor veel volwassenen en vooral voor kinderen erg belangrijk. 

Op 31 oktober is het Halloween. Dat is een spannend feest. Ik hoef waarschijnlijk niet uit te leggen wat het is, want Halloween wordt tegenwoordig in heel veel landen gevierd. Dit feest wint de laatste jaren aan populariteit. Op sommige basisscholen mogen kinderen verkleed naar de les komen en in veel grote steden worden er griezelfeesten georganiseerd. Toch viert een groot deel van Nederland helemaal geen Halloween. Het feest is overgewaaid uit het buitenland. De katholieke kerk viert op 1 november wel Allerheiligen. 

Op 11 november is het Sint Maarten. Sint Maarten was een bisschop in de vierde eeuw na Christus. Als militair gaf hij de helft van zijn mantel - dat is een soort jas of cape - aan een bedelaar die het koud had. Het is dus het feest van het delen, maar ook een feest van licht. Kinderen maken op school lampionnen, dat zijn eigenlijk kleine, zelfgemaakte lampen. Met deze lampionnen gaan ze langs de deuren om liedjes te zingen en te vragen om snoep. Sint Maarten wordt niet in heel Nederland gevierd, sommige Nederlanders weten niet eens wat het is. De provincies waar Sint-Maarten het vaakst gevierd wordt, zijn Groningen, Utrecht, delen van Noord-Holland, Noord-Brabant en Limburg.

En dan hebben we natuurlijk nog Sinterklaas. Dat is misschien wel het bekendste feest in Nederland. Voor veel Nederlanders is dit ook het belangrijkste gezins- of familiefeest. 

Tijdens de Sinterklaasperiode brengt Sint Nicolaas een bezoek aan Nederland. Het is een oude man met een witte baard. Niemand weet hoe oud hij precies is. Hij is eigenlijk een bisschop en zo ziet hij er ook uit. Vaak rijdt hij op een wit paard en is hij samen te zien met een of meerdere Pieten. De Pieten helpen Sinterklaas met het uitdelen van cadeautjes. Het is onduidelijk hoeveel Pieten er precies zijn. 

Misschien heb je al ooit van Piet gehoord, want er is al jarenlang een discussie gaande over het uiterlijk van Piet. Vroeger werd deze hulp van Sinterklaas namelijk Zwarte Piet genoemd. Hij (of zij, want er zijn ook vrouwelijke Pieten) was helemaal zwart geschminkt. Zwarte Piet had een pruik met zwarte krullen en vaak grote, rode lippen. Tegenstanders van Zwarte Piet zeggen dat de figuur stereotyperende en racistische eigenschappen heeft. Voorstanders zeggen dat Zwarte Piet een onschuldig figuur is dat voortkomt uit de Nederlandse traditie. In de laatste jaren is het uiterlijk van Piet op de nationale televisie aangepast en in 2023 zal je in de meeste dorpen en steden geen Zwarte Pieten meer vinden. 

Halverwege november komt Sinterklaas in Nederland aan, samen met de Pieten. Men zegt dat hij de rest van het jaar in Spanje zit. Vanaf zijn aankomst in Nederland begint het feest. Kinderen mogen af en toe hun schoen zetten. Ze zetten die schoen vaak bij de open haard, de verwarming of het raam. Sommige kinderen doen er een wortel in voor het paard. ‘s Nachts komen Sinterklaas en de Pieten om de schoen te vullen met een klein cadeautje of wat snoep. Men zegt dat de Sint met zijn witte paard over de daken kan rijden en dat de Pieten door de schoorstenen naar binnen glippen. 

5 december is het hoogtepunt van het Sinterklaasfeest. Dan is het Pakjesavond. Op die avond geeft Sinterklaas veel cadeautjes aan zowel kinderen als volwassenen. Het kan per familie verschillen hoe het Sinterklaasfeest precies wordt gevierd. In sommige gezinnen is het gebruikelijk ook gedichten te schrijven, een spelletjes te doen of een zelfgemaakte surprise te maken. Ook de hoeveelheid cadeaus verschilt per gezin. 

Op 6 december is Sinterklaas weer vertrokken, hij gaat lekker terug naar het warme Spanje. 

Zo, nu weet je wat meer over de Nederlandse tradities in de herfst. Als je meer wilt weten over Halloween, Sinterklaas of andere feestdagen, kijk dan eens naar de andere podcast afleveringen over deze onderwerpen.